Blog BONO

Denk jij dat je idee goed is? Zet dan eerst deze zes hoeden op

Iedereen heeft wel eens een idee waarvan je denkt: dit is fantastisch! Maar misschien ben je wel de enige… Wil te weten komen of andere dit ook zo ervaren en of het echt idee echt werkt in de praktijk? Lees dan verder! Het bedenken van een oplossing is vaak simpel, het testen is meestal lastiger. Gelukkig is er een manier om snel te achterhalen of jouw idee echt goed is. In deze blog maak je kennis met een techniek die helpt om verschillende meningen en invalshoeken te verzamelen: de zes denkhoeden van De Bono.

Je leest hoe deze methode werkt en hoe je het toepast in een validatiesessie om feedback vanuit meerdere perspectieven te verkrijgen. Ook ontdek je waarom een diverse groep deelnemers het verschil kan maken in het succes van je prototype.

Prototype

Bij het ontwikkelen van een prototype is het zaak om een oplossing te verzinnen voor een probleem. Een prototype is een slordige/simpele uitwerking van een idee en vooral bedoeld om te testen of dit in de praktijk ook daadwerkelijk werkt. Dit kan je doen aan de hand van een validatiesessie, waarbij je onderzoekt of het prototype voldoet aan de verwachtingen en daadwerkelijk een oplossing is voor het probleem.

Voor het uitvoeren van zo'n validatiesessie zijn er verschillende methoden . Een van de technieken die hiervoor gebruikt kan worden, is de methode van de zes denkhoeden van Bono. Deze methode stimuleert deelnemers om vanuit verschillende perspectieven naar het prototype te kijken. Later in deze blog word de opbouw van deze techniek beschreven.

Edward de Bono
De zes denkhoeden van Edward de Bono bestaan al sinds de jaren 80. Het is een deel van zijn theorie over lateraal denken. Dit is eigenlijk een soort ''out of the box denken''. Je kijk nu niet ''normaal'' naar een probleem, maar je bent opzoek naar onverwachte invalshoeken. Hierdoor kom je sneller op creatieve ideeën en oplossingen. De methode werd geintroduceerd in het boek ''Six Thinking Hats'' uit 1985. Het wordt sindsdien gebruikt in het bijvoorbeeld het bedrijfsleven en het onderwijs.

Hoe werkt het?
Je kijkt met zes verschillende 'hoeden' naar een idee of prototype, deze hoeden zet je denkbeeldig op je hoofd. Elke hoed heeft een eigen kleur en staat voor een andere manier van denken. Zo bekijk je het idee bijvoorbeeld eerst feitelijk vanuit de witte hoed, om vervolgens het idee te bekijken vanuit emoties met rode hoed. Omdat je tijdens deze techniek verschillende denkwijzen van elkaar scheidt, ontstaat er geen chaos en rommel, omdat iedereen op hetzelfde moment, op dezelfde manier naar het idee of prototype kijkt.

Hierbij de uitleg van elke hoed.

1. De witte hoed. Feiten en informatie
De witte hoed staat voor objectiviteit. Je kijk naar de gegevens die al beschikbaar zijn. Bij deze hoed wordt duidelijk welke informatie nog mist of wat er nog verder uitgezocht moet worden. Deze denkwijze helpt om een helder overzicht te krijgen van de situatie.

2. De rode hoed. Gevoelens en intuïtie

Bij de rode hoed draait het om gevoel. Het gaat om de emoties en intuïtieve reacties die een idee oproept bij de mensen. Het is het onderbuikgevoel van mensen, hier hoeven ze dan ook geen uitleg bij te geven. Het gaat echt om het gevoel!

3. De zwarte hoed. Risico's en kritiek
De zwarte hoed richt zich op risico's en zwakke punten. Je kijkt kritisch naar wat er minder goed werkt of wat in de praktijk problemen kan opleveren. Door deze manier van denken blijf je realistisch en kan je de zwakke punten en valkuilen ontdekken.

4. De gele hoed. Positiviteit en voordelen
Bij de gele hoed draait het er juist om wat er goed gaat. Je kijkt hier naar de sterke punten, voordelen en kansen van het idee. Deze hoed bouwt vertrouwen op en laat zien dat er daadwerkelijk potentie zit in het voorgestelde idee.

5. De groene hoed. Creativiteit en alternatieven
De groene hoed staat voor creatief denken. Je zoekt naar nieuwe invalshoeken en oplossingen om het idee verder te verbeteren. Dit kan enorm effectief zijn omdat iedereen waardevolle ideeën heeft en ze dan op tafel kan leggen

6. De blauwe hoed. Overzicht en controle
De blauwe hoed is voor de ''host'' van de vlidatiesessie. Hiermee breng je structuur aan in het denkproces. De validatiesessie word geleidt door degene met de blauwe hoed.

voorbeelden

Bij elke hoed (behalve de blauwe) zijn er vragen die gesteld kunnen worden aan de deelnemers, dit doe je om ze makkelijker de richting in te sturen van de denkwijze die hoort bij de desbetreffende hoed. Hierbij enkele voorbeeldvragen

Witte hoed

• Wat willen jullie nog meer te weten komen over dit idee/prototype?

Rode hoed

• Wat is jullie eerste indruk van dit idee/prototype?
• Wat voor gevoelens roept dit op bij jou?
• Is de app duidelijk en overzichtelijk?
• Zou jij deze app gebruiken als dit een tak was van jou eigen sport? En waarom

Gele hoed

• Wat is er positief aan dit idee?
• Waarom is dit idee nuttig?
• Wat zouden jullie fijn vinden aan de werkwijze van de app?

Zwarte hoed

• Welke problemen, zwaktes, gevaren en/of risico's zitten er aan dit idee/prototype?
• waarom zou jij de app niet gebruiken ?

Groene hoed

• Welke ideeën, alternatieven en/of mogelijkheden zijn er om de antwoorden van de zwarte hoed op te lossen

Waarom verschillende perspectieven
Om een prototype echt goed te kunnen testen, is het belangrijk dat er niet alleen maar mensen uit jou directe kring kijken naar dit idee. Het beste is om dit te laten doen door anderen mensen, het liefst met andere achtergronden en denkwijze. Het helpt ook om mensen te kiezen die het niet direct met jou eens zullen zijn, maar juist altijd kritisch beoordelen. Hierdoor ontstaan er nieuwe inzichten, waar jij of mensen uit jou directe kring niet zomaar aan hadden gedacht. Het kan zo zijn dat er iemand met enorm veel praktijkervaring problemen ziet of herkent in een prototype, waar jij nooit aan had gedacht. Iemand van 20 kijkt ook compleet anders naar een idee dan iemand van 60. Of iemand die vooral gericht is op winst ziet dingen anders dan iemand dien vooral gericht is op plezier.

Door een gevarieerde groep uit te kiezen til je een validatiesessie naar een hoger niveau. De techniek van de 6 denkhoeden van BONO zal op deze manier ook beter tot zijn recht komen omdat iedere deelnemer met zijn eigen invalshoeken komt.

Samengevat

Of een idee echt werkt, weet je pas als je het test met anderen. Je heb gelezen hoe de BONO techniek hierbij kan helpen. Door gebruik te maken van deze techniek met de juiste groep deelnemers kan er waardevolle feedback ontstaan die het idee naar een hoger niveau tilt.

Test zelf
Als er iets is dat duidelijk wordt in het werken met prototypes, dan is het wel het belang van testen. Ook buiten protoypes om in het dagelijks leven!
Leg ideeën voor aan anderen, achterhaal wat zij ervan vinden, ontdek verbeterpunten, benoem de pluspunten en verzamel nieuwe inzichten. Testen zet je nooit slechter in de wedstrijd. Het advies is dan ook duidelijk: TEST!

zesdenkhoeden. (2024). Zes Denkhoeden | Lateraal denken. Zesdenkhoeden. https://www.zesdenkhoeden.nl/lateraal-denken 

Six Thinking Hats technique. (2024). One Day Design Challenge | Roca. https://www.onedaydesignchallenge.net/en/journal/six-thinking-hats-technique 

Six Thinking Hats technique. (2024). One Day Design Challenge | Roca. https://www.onedaydesignchallenge.net/en/journal/six-thinking-hats-technique